Door globalisering spreiden de schadelijke gevolgen van producten of diensten zich vaker over meerdere landen uit. Dit leidt tot wereldwijde geschillen waarbij grensoverschrijdende massaclaims kunnen ontstaan. Denk bijvoorbeeld aan het Dieselgate-schandaal van Volkswagen, waarin autobezitters wereldwijd schade ondervonden. In dit soort situaties kunnen er meerdere rechtszaken parallel worden aangespannen in meerdere landen.

In de Europese Unie speelt onder meer de Brussel I bis-verordening daarbij een cruciale rol. Deze verordening bepaalt welke rechtbank bevoegd is in grensoverschrijdende geschillen binnen de EU. Er bestaan zorgen of deze verordening adequaat omgaat met het relatief nieuwe concept van collectieve actie. Zo hebben rechters een grote mate van discretie en ontbreekt het aan duidelijke richtlijnen over wanneer procedures moeten worden opgeschort, of afgewezen zodra ze gerelateerd zijn aan elkaar. Kennis en expertise op het gebied van internationaal privaatrecht garanderen niet automatisch kennis en expertise op het gebied van procesrecht en het relatief recente concept van collectieve actie. Hetzelfde geldt andersom: expertise in collectieve acties gaat niet per definitie gepaard met kennis over de ins en outs van internationaal privaatrecht. 

Een eerste mogelijke oplossing is verdere harmonisatie van procedurele mechanismen. Dit zou kunnen inhouden dat collectieve compensatiemechanismen verder worden geharmoniseerd op EU-niveau, of dat de regels voor parallelle acties expliciet worden aangepast om de uitdagingen van collectieve acties aan te pakken. Echter, gezien de eerdere controverses rond de AVG en de Consumentenrichtlijn, is dit pad onwaarschijnlijk.

Een alternatief pad focust op intensievere opleiding en bijscholing van rechters en advocaten in het hanteren van collectieve compensatiemechanismen. Dit vereist een grondige kennis van zowel privaatrecht, burgerlijk procesrecht als massaclaimgeschillen, ook in een internationaal vergelijkend perspectief.

Veel games en apps met gamification elementen (zoals TikTok) worden tegenwoordig zodanig ontworpen dat het gedrag van gebruikers in bepaalde richtingen gestuurd wordt. De laatste jaren is er een sterke toename te zien in zogeheten “dark patterns”. Dit zijn manipulatieve ontwerpkeuzes binnen games en apps, ontworpen om gebruikers tot handelingen aan te zetten die in de eerste plaats de belangen van de uitgever dienen, en niet die van henzelf. De toename van dergelijke dark patterns gaat gepaard met nieuwe verdienmodellen die de laatste jaren zijn ontstaan, waarin abonnementen, advertenties en microtransacties een groter aandeel hebben in de manier waarop games en apps hun geld verdienen.

De auteurs stellen dat games en apps een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan het welzijn en de ontwikkeling van kinderen, maar dat is niet noodzakelijkerwijs het geval met games of apps die worden gedreven door ontwerpkeuzes met het oog op winstmaximalisatie. Dergelijke commerciële praktijken kunnen het recht op spelen, op gezondheid en op bescherming tegen economische uitbuiting schaden.

De AVG is ontworpen om de privacy van mensen te beschermen door voor te schrijven hoe hun persoonlijke gegevens moeten worden verwerkt. Een van de belangrijkste aspecten van de AVG is het concept van ‘consent’, oftewel toestemming. Consent wordt vaak gebruikt als een legitieme basis voor gegevensverwerking, maar het legt de last van risicobeoordeling bij de gebruiker. 

In de praktijk leidt de overvloed aan toestemmingsverzoeken tot 'toestemmingsmoeheid'. Gebruikers zijn zelf niet in staat of bereid om de risico's van gegevensverwerking volledig te begrijpen en te beoordelen. Ook is er vaak een machtsongelijkheid tussen de beheerders van de gegevens en de gebruikers. Sociale media platforms als TikTok hanteren bijvoorbeeld een ‘take it or leave it’-benadering. Gebruikers moeten instemmen met een uitgebreid en ingewikkeld privacybeleid om toegang te krijgen tot een dienst, zonder de mogelijkheid om te onderhandelen over de voorwaarden of om specifieke vormen van gegevensverwerking te weigeren.

Met de opkomst van technologieën als artificiële intelligentie is het moeilijker geworden om precies te voorspellen hoe en waarvoor gegevens zullen worden gebruikt. Dit maakt het lastig om gebruikers op een zinvolle manier om toestemming te vragen. De auteurs stellen dat er een fundamentele heroverweging nodig is van hoe we omgaan met privacy en gegevensbescherming in het digitale tijdperk. Dat kan alleen door de onderliggende problemen van de onbalans en het gebrek aan transparantie in gegevensverwerking aan te pakken.

De code voor kinderrechten helpt ontwikkelaars en ontwerpers om de rechten van het kind bij het ontwerpen en ontwikkelen van apps, games, slimme apparaten en andere digitale technologieën te implementeren.

eel sociale media platforms zijn ingericht op het verzamelen van gegevens van gebruikers om hen te kunnen profileren en gepersonaliseerde advertenties aan te bieden. Hun algoritmen en zelflerende modellen categoriseren gebruikers op basis van hun online gedrag. 

Voor kinderen zijn dergelijke ontwikkelingen schadelijk. Zo wordt de privacy van kinderen geschonden doordat hun online gedrag continu wordt gevolgd en geanalyseerd zonder dat zij daar volledig bewust van zijn, of toestemming voor gegeven hebben. Ook kunnen deze praktijken de ontwikkeling van kinderen beïnvloeden door hen te beperken tot ervaringen en informatie die zijn afgestemd op hun geprofileerde identiteit, zodat hun vermogen om te experimenteren en zichzelf te ontdekken belemmerd wordt. 

De auteur benadrukt dat er dringend nood is aan specifieke maatregelen om kinderen te beschermen tegen economische uitbuiting in de digitale wereld. Deze uitbuiting neemt verschillende vormen aan, waaronder profilering en geautomatiseerde besluitvorming, de commercialisering van spel en digitale kinderarbeid. Elk van deze praktijken heeft een aanzienlijke impact op het welzijn en de rechten van kinderen, en vereist daarom een unieke aanpak.